شخصیت کودکان خردسال با سرعت زیادی دائما در حال دگرگونی است. و غالباً خود  کودک درک درستی از احساساتی که تجربه میکند ندارد. این بر عهده  بزرگ‌ترهاست که با شناخت دقیق ویژگی‌های مراحل رشد، در این مسیر حساس از  کودک حمایت کنند. برای مرور ویژگی‌های کودک در سنین ۴ تا ۶ سالگی با ما همراه باشید. در ارتباط با سنین زیر ۴ سال به بخش اول همین مقاله مراجعه کنید: 

ویژگی‌های رفتاری و عاطفی کودکان در سنین مختلف(1)


ویزگی های کودک ۴ و نیم ساله:

  • کمی‌ کمتر پرخاشگری ‌‌می‌کند.
  • می‌تواند کمی‌ بیشتر مشغول به‌‌ یک کار بماند و زود خسته نشود.
  • احساساتش هنوز کاملاً بی ثبات و نامطمئن هستند: او به راحتی می‌خندد و گریه ‌‌می‌کند.
  • تمرکز بیشتری دارد حواس پرتی اش کم شده است.
  • درک جدیدی از "خوب" و "بد" دارد. عاشق داستان‌ها‌ی زندگی واقعی است که نشان می‌دهد چه کسی پسر خوب و چه کسی مرد بد است.
  • از نظر روحی، ممکن است این ایده را دوست داشته باشد که خدایی قوی وجود دارد که دوست و مراقبش است.
  •  اگر جزء روال خانواده است، دوست دارد نماز بخواند و همه را دعا کند. این می‌تواند برخی از ترس‌ها‌ی قبل از خواب را برطرف کند.
  • ممکن است در به خواب رفتن دچار مشکل شود.

ویژگی‌ها‌ی کودک ۵ ساله:

  • از زندگی لذت می‌برد.
  • از کلام مثبت مانند:"مطمئن"، "خوب"، "دوست داشتنی"، "عالی"، "من دوستت دارم..." استفاده ‌‌می‌کند.
  • در اینجا و در لحظه اکنون زندگی ‌‌می‌کند.
  • آنقدر ماجراجو نیست؛ ذاتا ساکت تر است.
  • امنیت امتحان شده و واقعی را دوست دارد.
  • در برابر دستورات کمتر مقاومت ‌‌می‌کند و حرف شنوی بیشتری دارد.
  •  برای اثبات اینکه رئیس خودش است تلاش نمی‌کند.
  • می‌تواند خود را از تحریک بیش از حد محافظت کند، ‌‌یعنی حدود خود را می‌داند.

توانایی‌ها‌

  • تحت تأثیر توانایی‌ها‌ی افزایش‌‌یافته خود قرار می‌گیرد.
  • عاشق خواندن و ‌‌یادگیری مهارت‌ها‌ی جدید مثل نوشتن ‌‌یا کار کردن با موبایل‌‌ یا کامپیوتر است.
  • قادر است در مورد محدوده‌‌ی توانایی‌ها‌یش درست قضاوت کند. بنابراین، اعتماد به نفس و امنیت بیشتری دارد.
  • مصمم است کارها را "درست" انجام دهد.
  • ممکن است برای انجام کارهای ساده هم اجازه بخواهد.
  • به محیط اطرافش شامل اتاق، خانه، خیابان، محله، کلاس درس بسیار اهمیت می‌دهد.
  • ممکن است احساسات انسانی را به اشیای بی جان نسبت دهد ("باران می‌بارد زیرا ابرها عصبانی شدند")
  • مفهوم  دقیق تری از مرگ دارد. با این حال، از آنجایی که ممکن است هنوز فکر کند  مرگ قابل برگشت است، اغلب می‌تواند در مورد مرگ کسی بی احساس باشد.
  • برخی از کودکان در این سن ممکن است هنوز در شب رخت‌خوابشان را خیس کنند. (جای نگرانی نیست)

خانواده

  • والدین را می‌پرستد و آنها را به عنوان بالا ترین جایگاه می‌بیند.
  • احساسات قوی نسبت به خانواده، از جمله حیوانات خانگی دارد.
  • مادر را مرکز دنیای خود می‌بیند و ‌‌می‌خواهد او را راضی کند و در کنارش باشد.
  • نیاز به اطمینان خاطر دارد که خانواده اش او را دوست دارند.
  • ممکن است در مراقبت از کودکان کوچک تر تواناییش حتی بیش از حد انتظارتان باشد. 

ترس‌ها‌

  • زیاد نگران چیزی نیست.
  • ممکن است گاهی کابوس ببیند.
  • ممکن است بار‌ها‌ خواب حیوانات ترسناک را ببیند.

بازی / تخیل

  • با دیگران به خوبی کنار می‌آید، اگرچه با دو دوست بهتر از سه دوست بازی ‌‌می‌کند.
  • دوست دارد "خاله" بازی کند و فعالیت‌ها‌ی منزل را تقلید کند.
  • بازی‌ها‌ی ساختنی مانند لگو را دوست دارد.
  • عاشق بالا رفتن، تاب خوردن، پریدن و پرش است.
  • کنجکاوی اش در مورد اندام جنسی اش کم ‌‌می‌شود.
  • ممکن است تخیلاتی با خشونت و هیجان زیاد داشته باشد.

ویژگی های کودک ۵ و نیم ساله:

  • گستاخ و مبارز است.
  • گاهی مردد و بلاتکلیف است.
  • می‌تواند یک دقیقه خجالتی باشد، لحظه بعد جسور باشد.
  • در حالت تنش دائمی‌ است.
  • بی قرار است و برایش سخت است که بی حرکت بنشیند.
  • بد اخلاق تر است.

مسائل انضباطی

  • به اندازه 5 سالگی اطاعت نمی‌کند.
  • طغیان می‌کند و بر خلاف آنچه از او خواسته می‌شود رفتار می‌کند.
  • سرپیچی می‌کند تا شر به پا کند.
  • ممکن است کج خلقی ایجاد کند.

مدرسه/آموزش

  • در مدرسه آرامتر از خانه است.
  • ممکن است اعداد یا حروف را معکوس کند.(این سن مناسبی برای آموزش خواندن یا نوشتن نیست)

بهداشت و سلامتی

  • افزایش سرماخوردگی، سردرد، گوش درد، معده درد ،درد پاها، دردهای صورت
  • ممکن است در هنگام هیجان بیش از حد زیاد به توالت رفتن نیاز پیدا کند.

ویژگی های کودک ۶ ساله:

رفتار – اخلاق

  • انعطاف پذیر و خارج از محدوده است.
  • پر سر و صدا است.
  • خودنمایی را دوست دارد.
  • می‌تواند بسیار محبت آمیز باشد.
  • می‌تواند بسیار مشتاق و ماجراجو باشد.
  • سوالات زیادی می‌پرسد.
  • مطالبه گر، مخالف یا مبارز است.
  • رقابتی است باید سریع ترین، بهترین و همیشه برنده باشد.
  • ممکن است تهاجمی‌ باشد.
  • سرسخت است.
  • وقتی از نظر جسمی‌ صدمه می‌بیند به راحتی گریه می‌کند.
  • تمایل دارد لباس هایش را در تمام خانه پرت کند.
  • اغلب کفش را گم می‌کند.
  • ناگهان دست و پا چلفتی و ناهماهنگ به نظر می‌رسد.
  • ممکن است از در مورد مسائل خصوصی والدین کنجکاوی کند.

احساسات

  • در هضم کردن شکست ها مشکل دارد.
  • طاقت از دست دادن یا انتقاد شدن را ندارد.
  • دوست دارد که مورد تملق و ستایش قرار گیرد.
  • می‌تواند دوسوگرا باشد، در انتخاب کردن مشکل دارد.
  • به راحتی از نظر عاطفی صدمه می‌بیند.

والدین

  • خود را مرکز جهان می‌داند نه مادر را.
  • از متنفر بودن از مادر به دوست داشتن او می‌رسد. 
  • می‌تواند ترس از آینده داشته باشد که مبادا کسی یا خودش بیمار شود، بمیرد یا آنجا نباشد.
  • ممکن است فکر کند پدر همه چیز را می‌داند.

مدرسه/آموزش

  • دوست دارد یاد بگیرد و علاقه دارد تحت اموزش قرار گیرد.
  • اغلب حروف و اعداد را معکوس می‌کند.
  • می‌خواهد در مدرسه خوب باشد.
  • دوست دارد خود را با محیط وقف دهد.
  • ممکن است یک معلم "سخت گیر" را دوست داشته باشد.
  • اگر قوانین مدرسه با قوانین خانه متفاوت باشد، ممکن است گیج شوند.
  • رابطه اش با معلم به اندازه یک سال دیگر که بزرگ تر شود شدید نیست.

خواهر و برادر

  • می‌تواند بسیار حسود باشد.
  • می‌تواند بسیار رئیس باشد، به خصوص با خواهر و برادرهای کوچکتر.
  • بحث می‌کند، قلدری می‌کند، عذاب می‌دهد، ضربه می‌زند.

دوستان

  • می‌تواند به راحتی دوست پیدا کند، اما روابطش معمولاً پرتنش است زیرا شخصیتش پایدار نیست .
  • تهاجمی، نزاع، جنگ طلب.
  • هیجان انگیز، احساسی.
  • تقلب می‌کند تا برنده شود و دیگران را به تقلب متهم می‌کند.

غذا خوردن

  • دهان را پر می‌کند.
  • با دهان پر صحبت می‌کند.
  • به غذا چنگ می‌زند.
  • از  صندلی می‌افتد.
  • "بزرگترین" قطعه غذا را می‌خواهد.

زمان خواب 

  • دوست دارد قبل از خواب صحبت کند.
  • ممکن است هنگام خواب پر انرژی شود.
  • خوب می‌خوابد.

رفتار های پر تنش

  • بی قراری
  • تکان دادن پا ها و دست ها 
  • بداخلاقی
  • ناخن جویدن یا جویدن ته مداد
  • جویدن موی سر
  • بازی با بینی 

بسیاری از شکایات سلامتی

  • درد پا
  • درد بازو
  • پشت گردن درد می‌کند.
  • پوست سر بسیار حساس است.
  • افزایش بیماری ها.
  • غشاهای مخاطی به راحتی تحریک می‌شوند.
  • اوج عفونت گوش.
  • شکایت می‌کند.که خیلی گرم است و به راحتی عرق می‌کند.
  • افزایش آلرژی.
  • تصادفات بیشتر.
  • از دیدن خون و هر چیزی که در بدن نفوذ می‌کند متنفر است.
  • هر وقت صدمه می‌بیند سروصدا می‌کند.

والدین ممکن است احساس کنند

  • کودک از پس کار های خود بر نمی آید.
  • کودک از کنترل خارج شده.
  • کودک بسیار عصبی و پرخاشگر شده.
  • کودک 6 ساله ممکن است والدین را به یاد کودک 2 و نیم ساله بیاندازد.

پیشنهاداتی برای تربیت فرزند ۶ ساله

  • ستایش مکرر ارائه دهید.
  • سه فرصت برای رعایت کردن بدهید.
  • از شمارش استفاده کنید ("بیایید ببینیم تا زمانی که من تا ده بشمارم می‌توانید این کار را انجام دهید")
  • استفاده  از ساعت ("ببینید آیا می‌توانید آن را تا ساعت 3 انجام دهید").
  • گام جانبی در مقابل مواجهه با مسائل یعنی تغییر موضوع، در صورت امکان.
  • محدود کردن دستورات مستقیم.
  • اغلب باید رفتار های بد اش را نادیده بگیرید مگر اینکه اخلاقا اشتباه یا خطرناک باشد.